Soạn bài Thực hành thành ngữ, điển cố trên trang 66 của Sách Giáo Khoa Ngữ Văn 11 tập 1
Soạn bài Thực hành về thành ngữ, điển cố, Phần Ngắn 1
Bài 1:Trong đoạn thơ này, xuất hiện các thành ngữ như:- Một duyên hai nợ => Hình ảnh của bà Tú, một mình phải chịu đựng, gánh vác công việc gia đình để nuôi cả chồng và con.- Năm nắng mười mưa: chịu đựng năm cơn nắng, mười cơn mưa. Bà Tú phải làm việc vất vả như vậy vì cuộc sống.
Bài 2:- Đầu trâu mặt ngựa: Biểu tượng cho tính hung dữ, tàn ác của những kẻ quan quân.- Cá chậu chim lồng (so sánh): Biểu hiện sự gò bó, tù túng và mất tự do trong cuộc sống.- Đội trời đạp đất: Tính tự do, gan dạ, không chịu khuất phục bất kỳ quyền lực nào.
Bài 3:Điển cố là việc sử dụng các sự kiện, câu chuyện cụ thể từ văn học và lịch sử để truyền đạt ý nghĩa triết lí, khái quát về cuộc sống.- Điển cố không chỉ ngắn gọn (bao gồm một từ hoặc cụm từ tái hiện sự kiện) mà còn sâu sắc, chứa đựng nhiều ý nghĩa.
Bài 4:- Ba thu: Trong Kinh Thi, đề cập đến một ngày dài như ba mùa thu, biểu hiện niềm nhớ nhung, tương tư của Kim Trọng đối với Thúy Kiều.- Chín chữ: Trong Kinh Thi, ý chỉ công lao của cha mẹ: sinh, cúc, phủ, súc, trưởng, dục, cố, phục, phúc. Kiều nhớ về công lao của cha mẹ và đau xót vì bổn phận làm con.- Liễu Chương Đài: Kiều mường tượng cảnh Kim Trọng trở về, nhưng nàng đã thuộc về người khác, đau lòng cho Kim.- Mắt xanh: Trong đời Nguyễn Tịch thời Tấn, mắt xanh thể hiện sự quý phái trong giao tiếp.
Bài 5:a)- Ma cũ bắt nạt ma mới: Người cũ dựa vào quen biết để áp đặt lên người mới.- Chân ướt chân ráo: Còn mới mẻ, chưa thành thạo.b) Cưỡi ngựa xem hoa: Nhìn nhận sự vật một cách qua loa, không sâu sắc.
Bài 6:+ Chị ấy mẹ tròn con vuông là chúng tôi rất vui vẻ.+ Con dám cãi lời mẹ à? Con giống trứng khôn hơn vịt!+ Anh phải thi đỗ trong kỳ thi tốt nghiệp để không phí công 12 năm học.+ Lý Thông thực sự là một kẻ đầy toan tính, luôn âm mưu hại Thạch Sanh.+ Ngày nay, phú quý cũng phải tuân thủ lễ nghi: Tổ chức đám giỗ cha mà phải đi nhà hàng.+ Cậu ấy sống hoang phí như con nhà quan dù là con nhà nghèo.+ Thấy người giàu mà bắt chúng ta làm việc bất lịch sự, không biết xấu hổ à?+ Thôi, là bạn bè mà, hãy giải quyết mọi mâu thuẫn nhé!
Bài 7:- Tớ biết rõ gót chân A sin của cậu rồi.- Gia đình nhà ấy nợ như chúa Chổm.- Cậu đừng có hành động như thế giữa đường.- Bây giờ cần những người như Sở Khanh.- Hãy thể hiện sức mạnh Phù Đổng, đứng dậy và tự tin!
Soạn bài Thực hành về thành ngữ, điển cố, Phần Ngắn 2
Câu 1 (trang 66 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1): Trong đoạn thơ trích từ bài Thương vợ của Trần Tế Xương, tác giả đã sử dụng các thành ngữ:- Một duyên hai nợ: Thể hiện sự vất vả của bà Tú khi phải đảm đương tất cả công việc gia đình để nuôi cả chồng và con.- Năm nắng mười mưa: Biểu thị sự cực nhọc, vất vả.So với các thành ngữ thông thường, các thành ngữ này ngắn gọn, cô đọng, thể hiện sự khái quát và có giá trị biểu cảm cao hơn. Đồng thời, cũng mô tả rõ hình ảnh của người vợ tần tảo, đảm đang trong công việc gia đình.
Câu 2 (trang 66 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):- Đầu trâu mặt ngựa: Thể hiện sự hung bạo, vô lại của bọn quan quân khi xâm nhập nhà Thúy Kiều trong khi gia đình nàng bị vu oan.- Cá chậu chim lồng: Biểu thị cảnh sống chật hẹp, mất tự do dù bề ngoài có vẻ hào nhoáng, hoa mỹ.- Đội trời đạp đất: Thể hiện sự ngang tàng, ý chí và lối sống tự do, không chịu khuất phục bất kỳ uy quyền nào.
Câu 3 (trang 66 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):Giường kia, đàn kia: Thể hiện tình bạn thắm thiết, keo sơn. Chữ dùng ngắn gọn nhưng hàm ý sâu xa.Điển cố chính là việc sử dụng các sự kiện trước đây hoặc các câu chữ từ sách đời trước để diễn đạt ý nghĩa tương tự trong văn bản, trong lời nói. Mỗi điển cố như một việc tiêu biểu, điển hình chứa đựng ý nghĩa mà người nói muốn truyền đạt.
Câu 4 (trang 67 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):- Ba thu: Nhắc đến câu thơ từ Kinh Thi để diễn đạt về nỗi nhớ thương của con người. Trong truyện Kiều, nói về sự chờ đợi và nhớ nhung của Kim Trọng với Thúy Kiều.- Chín chữ: Thể hiện lòng hiếu khách của Thúy Kiều đối với cha mẹ, mặc dù bản thân Kiều phải sống xa quê nhà và không thể đền đáp công lao của cha mẹ.- Liễu Chương Đài: Sử dụng để diễn tả tâm trạng của Thúy Kiều khi nghĩ về viễn cảnh Kim Trọng quay trở lại nhưng cô đã thuộc về một người khác.- Mắt xanh: Từ ngữ dùng để diễn tả cách Từ Hải nhìn nhận về giá trị của Thúy Kiều dù cô sống trong hoàn cảnh xa hoa nhưng không được mọi người quý trọng.
Câu 5 (trang 67 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):a,- Ma cũ bắt nạt ma mới: Nhấn mạnh về sự bắt nạt, áp bức của những người có quyền lực đối với người mới.- Chân ướt chân ráo: Mô tả về sự lạ lẫm, mới mẻ của người mới đến.b, Cưỡi ngựa xem hoa: Thể hiện sự cẩu thả, không chú trọng đến chi tiết, tìm hiểu sâu sắc.Nếu thay các thành ngữ bằng từ ngữ thông thường, sẽ mất đi phần sắc thái biểu cảm và tính hình tượng trong diễn đạt.
Câu 6 (trang 67 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):- Mừng cho gia đình cô ấy mẹ tròn con vuông: Chúc mừng gia đình cô ấy hạnh phúc.- Con bé ấy còn nhỏ tuổi mà đã tỏ ra trứng khôn hơn vịt: Diễn đạt về sự thông minh, lanh lợi của đứa trẻ.- Suốt mấy năm nấu sử sôi kinh: Anh/chị ấy đã cố gắng hết mình trong suốt thời gian học tập.- Thật không ngờ cô ấy là một kẻ lòng lang dạ thú: Diễn đạt về tính cách xấu của cô ấy.- Bạn ý có tính cách đúng kiểu con nhà lính, tính làm quan: Diễn đạt về tính cách tham vọng, quyết đoán của bạn ý.
Câu 7 (trang 67 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):- Công ty tôi đã tìm ra được cái gót chân A - sin của đối phương: Diễn đạt về việc phát hiện ra điểm yếu của đối thủ.- Dạo này gia đình tôi nợ như chúa Chổm: Mô tả về tình trạng nợ nần của gia đình.- Cái bác ý làm việc gì cũng không có chính kiến, đúng là như đẽo cày giữa đường: Diễn đạt về tính kiêng nhẫn, thiếu quyết đoán của người đó.- May cho bạn là thoát nạn hắn, đúng là cái gã sở Khanh: Mô tả về người may mắn tránh khỏi tai nạn.- Bạn ấy còn trẻ mà làm được nhiều điều kì diệu, đúng là sức trai phù đổng: Diễn đạt về năng lực, khả năng của bạn ấy.
Soạn bài Thực hành về thành ngữ, điển cố, Ngắn 3
Câu 1: Tìm thành ngữ và phân tích giá trị thành ngữ với từ ngữ thông thường.
Bên cạnh phần trên, các bạn có thể khám phá thêm phần Phân tích bức tranh Chữ trong Truyện người tử tù để chuẩn bị cho bài học này.
Ngoài ra, Phân tích Văn tế của những người nông dân anh hùng ở Cần Giuộc để làm nổi bật hình ảnh đẹp của những nhà nghĩa sĩ yêu nước là một bài học quan trọng trong giáo trình Ngữ Văn 8 mà các bạn cần chú ý đặc biệt.
