Đặc sắc của bài thơ Viếng lăng Bác

Đề bài: Hãy mô tả những đặc điểm xuất sắc trong bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương.

Độc đáo trong bài thơ Viếng lăng Bác

Bài làm của tác giả:

Có nhiều văn sĩ, nhà thơ viết về Bác với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, như Tố Hữu với bài thơ Bác ơi!, sáng tác ngay sau ngày Bác ra đi, Trần Đăng Khoa với Ảnh Bác, hay Minh Huệ với Đêm nay Bác không ngủ, cùng nhiều tác phẩm khác. Mỗi tác phẩm mang những tình cảm và cảm xúc riêng biệt của tác giả dành cho cha già được dân tộc kính trọng. Riêng Viễn Phương để lại cho độc giả Việt Nam một bài thơ tràn ngập cảm xúc và xót thương khi đứng trước lăng Bác, đó là bài thơ Viếng lăng Bác sáng tác năm 1976, trong lần đầu tiên ông viếng thăm lăng Bác.

Văn của Viễn Phương thường chứa đựng nhiều cảm xúc, lời thơ trong sáng, giản dị và lãng mạn. Trong bài Viếng lăng Bác, một điểm nổi bật là nguồn cảm xúc của tác giả, nỗi xúc động khi lần đầu gặp Bác, nhưng Bác đã đi xa, là nỗi đau thương, niềm tiếc và lòng biết ơn sâu sắc dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại. Đọc câu thơ đầu, người đọc cảm nhận tác giả như chia sẻ câu chuyện, 'Con ở miền Nam đến thăm lăng Bác', sự gần gũi qua từ 'Con-Bác' tạo nên cảm giác ấm áp, Bác như người thân mà tác giả kính trọng. Hình ảnh đẹp mắt xuất hiện khi tác giả nhìn thấy trước lăng, 'hàng tre xanh xanh', biểu tượng của làng quê Việt, gợi nhớ đến một dân tộc kiên cường, bền bỉ như những hàng tre mọc ở đất thân thương này. Dù 'bão táp mưa sa' như giặc ngoại xâm, thiên tai lụt lội, nhân dân Việt vẫn 'đứng thẳng hàng', kiên cường đến cùng. Hình ảnh tre xanh trong bài thơ mang đến nhiều cảm xúc, tình cảm thân thiết và kỷ niệm đẹp.

Trong khổ thơ thứ hai, Viễn Phương tiếp tục tạo ấn tượng với hình ảnh sóng đôi, ẩn dụ đặc biệt và sâu sắc.

'Mỗi ngày, ánh nắng mặt trời vượt qua lăngHiện lên một bức tranh nắng rực đỏ'

Hình ảnh 'ánh nắng mặt trời vượt qua lăng' là sự hiện thực vĩnh cửu của tự nhiên, trong khi 'bức tranh nắng rực đỏ' là biểu tượng của Bác Hồ, lãnh tụ vĩ đại nằm yên giấc ngàn thu. Ngụ ý Bác như mặt trời chân lý, ấm áp và sáng chói trong lòng mỗi người Việt Nam, tư tưởng và đóng góp của Người đã soi sáng con đường cho dân tộc bước qua bóng tối của đế quốc. Hình ảnh này còn thể hiện tầm vóc và sức mạnh tư tưởng của Hồ Chủ tịch, là tầm vóc và tư tưởng vô cùng to lớn, không thể thay thế, như mặt trời của tạo hóa.

Chúng ta tiếp tục với những ẩn dụ và phép hoán dụ trong câu:'Hàng ngày, dòng người đi với lòng thương nhớGửi tràng hoa biểu tượng sự tri ân...'

Đọc câu thơ, dòng người như không có điểm dừng, liên tục và không ngừng, kết hợp với cụm từ 'đi với lòng thương nhớ' tạo ra ấn tượng về sợi dây tình cảm vững chắc của nhân dân Việt Nam, tràn đầy lòng biết ơn và xót thương cho vị cha già kính yêu. Hình ảnh 'Gửi tràng hoa biểu tượng sự tri ân' là một hình ảnh lãng mạn và đẹp đẽ, tràng hoa đại diện cho sự đoàn kết đồng lòng của dân tộc Việt Nam, tỏ lòng tri ân cho Bác không chỉ trong một khoảnh khắc trong đời Người, mà là suốt 79 mùa xuân - 79 năm cuộc đời, Bác đã hi sinh toàn bộ cho dân tộc và đất nước. Đó là sự hi sinh cao cả và lớn lao, không ai có thể sánh kịp.

Đọc bài thơ, ta phát hiện một điều độc đáo, Viễn Phương thường kết nối với hình ảnh bền vững và vĩnh cửu. Trước đó là hàng tre xanh của Việt Nam, sau đó là mặt trời, và giờ đây là vầng trăng và bầu trời xanh.

'Bác nằm giữa giấc ngủ thanh bìnhDưới ánh trăng sáng dịu dàngBiết rằng trời xanh mãi mãiNhưng lòng vẫn cảm thấy nhói trong tim'

Đứng trước lăng Bác, trong không khí linh thiêng và tĩnh lặng, nhà thơ tưởng tượng Bác như đang ngủ yên, dưới bức tranh của vầng trăng tỏa ánh sáng vàng dịu dàng. Hình ảnh này lãng mạn và tĩnh lặng, Viễn Phương cố gắng tránh sự xót thương khi đối diện với di hài Bác bằng những hình ảnh tinh tế, thể hiện tâm hồn cao đẹp và trong sáng của Bác. Tuy nhiên, cảm xúc đó vẫn hiện hữu trong tim người con miền Nam. Viễn Phương tiếp tục sử dụng phép ẩn dụ, 'trời xanh' ở đây đại diện cho Bác, Bác vẫn sống mãi trong tâm hồn người dân Việt Nam, nhưng chỉ là những ký ức Bác đã để lại. Bác đã rời đi mãi mãi, để lại nỗi đau sâu sắc cho dân tộc Việt Nam, như một vết thương đau đớn mỗi khi chạm vào, không bao giờ lành lặn.

'Ngày mai trở về miền Nam, nước mắt đầyMong muốn trở thành chú chim hót quanh lăng BácÔm chặt vai Bác như đóa hoa hương thơm xa xôiTrở thành cây tre trung hiếu ở đây...'