Những thông tin cơ bản về kỹ thuật xét nghiệm dịch ngoáy họng

Xét nghiệm dịch ngoáy họng là một trong những phương pháp hữu hiệu, có ý nghĩa rất lớn trong phát hiện và chẩn đoán bệnh. Vậy xét nghiệm này được chỉ định trong những trường hợp nào? Quy trình thực hiện ra sao? Ý nghĩa của xét nghiệm này trong lâm sàng cụ thể như thế nào? Cùng Nhà thuốc Long Châu làm sáng tỏ trong bài viết hôm nay nhé.

Xét nghiệm dịch ngoáy họng được chỉ định khi nào?

Xét nghiệm dịch ngoáy họng giúp xác định sự tồn tại của vi khuẩn gây bệnh, thường được các bác sĩ chỉ định trong các trường hợp:

• Người bệnh có các triệu chứng đau rát vùng hầu họng, đau khi nuốt niêm mạc vùng hầu họng sưng đỏ, phù nề, viêm amidan có mủ hoặc giả mạc, sưng hạch cổ, họng đỏ… nhằm xác định bệnh nhân có đang mắc nhiễm trùng vùng hầu họng do vi khuẩn hay không.
• Người bệnh có các triệu chứng của viêm đường hô hấp trên (viêm amidan, viêm hầu họng…) và viêm đường hô hấp dưới (viêm phổi, viêm phế quản…).
• Phát hiện người lành mang vi khuẩn: S.pyogenes (nhóm A), S.aureus, C.diphtheriae, N.meningitidis…

Quy trình thực hiện xét nghiệm dịch ngoáy họng

Về cơ bản, kỹ thuật xét nghiệm dịch ngoáy họng được tiến hành lần lượt theo các bước sau:

Chuẩn bị

Để thực hiện xét nghiệm dịch ngoáy họng, dụng cụ cần chuẩn bị bao gồm:

• Tăm bông cứng vô trùng để lấy dịch họng miệng hoặc tăm bông vô trùng có cán mảnh, đàn hồi, dài khoảng 20cm để lấy dịch họng mũi.
• Dụng cụ chuyên dụng để đè lưỡi.
• Bút dạ.
• Khay inox, hộp đựng dụng cụ vô trùng.
• Môi trường Stuart-Amies đối với trường hợp phòng thí nghiệm xa nơi lấy mẫu.
• Đồ bảo hộ bao gồm khẩu trang, găng tay, mũ, áo bảo hộ…

Chuẩn bị cho bệnh nhân gồm có:

• Checklist thông tin người bệnh dựa trên phiếu chỉ định xét nghiệm: Họ tên, năm sinh, khoa phòng đối với trường hợp điều trị nội trú.
• Ghi thông tin người bệnh lên ống tăm bông.
• Giải thích cho người bệnh về kỹ thuật chuẩn bị thực hiện để người bệnh hiểu và phối hợp tốt hơn.

Lấy mẫu bệnh phẩm

Mẫu bệnh phẩm là dịch ngoáy họng, cần được lấy trước khi người bệnh sử dụng kháng sinh toàn thân. Mẫu bệnh phẩm của xét nghiệm có thể được lấy thông qua 2 con đường đó là đường họng miệng và đường họng mũi. Cụ thể:

Đối với đường miệng họng:

• Người bệnh ngồi xuống ghế, đầu hơi ngửa ra sau đồng thời há to miệng. Nhân viên y tế lấy mẫu có thể yêu cầu người bệnh vừa mở miệng vừa nói A…A…A.
• Sử dụng dụng cụ đè lưỡi đã chuẩn bị đè lưỡi, lộ vùng họng.
• Đưa tăm bông vô trùng vào vùng hầu họng sau đó miết và xoay tròn nhẹ 3 - 4 lần tại 3 vị trí đó là 2 bên amidan và thành sau của họng.
• Cho tăm bông vào ống, nắp chặt sau đó gửi đến phòng xét nghiệm hoặc bỏ trong môi trường Stuart-Amies để bảo quản.
• Lưu ý: Lấy dịch đường hầu họng cần lấy dịch tại những vị trí đang tấy đỏ hoặc mưng mủ. Tránh chạm vào lưỡi, mặt trong của má, răng và đặc biệt cần tránh chạm vào lưỡi gà bởi chạm vào lưỡi gà có thể gây kích thích phản xạ buồn nôn của người bệnh.

Đối với đường mũi họng:

• Người bệnh ngồi cao ngang tầm ngực. Nếu đối tượng lấy mẫu là trẻ nhỏ cần phải có người lớn bế ngồi lên đùi, kẹp chặt hai chân của trẻ vào đùi người bế, một tay giữ hai tay của trẻ, tay còn lại ôm lấy trán đồng thời ghì chặt vào ngực.
• Để người bệnh ngửa đầu ra sau, chếch khoảng 45 độ.
• Một tay giữ cằm cố định tư thế, một tay vừa đẩy vừa xoay tăm bông cán mảnh qua lỗ mũi của người bệnh, hướng tăm bông hơi chếch xuống dưới. Đưa tăm bông ngập vào trong khoảng bằng ½ độ dài đo từ dái tai đến cánh mũi cùng bên, xoay nhẹ sau đó từ từ rút tăm bông ra.
• Cho tăm bông vào ống vô trùng và chuyển mẫu bệnh phẩm đến phòng xét nghiệm hoặc bỏ vào môi trường Stuart-Amies để bảo quản.
• Lưu ý: Cần đảm bảo rằng đầu tăm bông không bị tụt vào khí quản.

Xét nghiệm dịch ngoáy họng

Xét nghiệm dịch ngoáy họng bao gồm:

Xét nghiệm soi trực tiếp

Xét nghiệm soi trực tiếp thông qua nhuộm Gram khi bác sĩ chỉ định tìm vi khuẩn dạng xoắn khuẩn, bạch hầu hoặc nấm men. Ngoài ra, nhuộm xanh Methylen kiềm được thực hiện khi bác sĩ chỉ định tìm vi khuẩn bạch hầu. Sau khi phát hiện hình thể vi khuẩn điển hình, các kỹ thuật viên sẽ cho ra kết quả sơ bộ để dựa vào đó bác sĩ có thể đưa ra hướng điều trị kịp thời.

Xét nghiệm nuôi cấy, phân lập và định danh

Nuôi cấy dịch ngoáy họng để xác định sự tồn tại của liên cầu khuẩn nhóm A. Đối với phương pháp này, dịch ngoáy họng sẽ được nuôi cấy trong các môi trường thích hợp như môi trường trứng, môi trường có Tellurite, đặt trong tủ ấm ở nhiệt độ 35 - 37 độ C có 5% CO2 trong 18 - 48 giờ. Chọn khuẩn lạc điển hình để khảo sát tính chất về hình thể, sinh hoá và các định độc tố của vi khuẩn gây bệnh.

Phương pháp miễn dịch học thử nghiệm hoá miễn dịch

Phương pháp miễn dịch học bao gồm ELISA, tụ latex hoặc sắc ký miễn dịch. Phương pháp này được thực hiện nhằm mục đích tìm kháng nguyên đặc hiệu liên cầu huyết beta nhóm A. Trong 3 phương pháp nêu trên thì phương pháp sắc ký miễn dịch và tụ latex được đánh giá là có độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn, dễ thực hiện tại các phòng khám.

Ý nghĩa của xét nghiệm dịch ngoáy họng

Trên thực tế, không ai có thể phủ nhận được ý nghĩa của xét nghiệm dịch ngoáy họng trong phát hiện và chẩn đoán bệnh, đặc biệt là bệnh về đường hô hấp. Theo đó:

Phương pháp miễn dịch học thử nghiệm hoá miễn dịch giúp phát hiện nhanh liên cầu tiêu huyết nhóm A trong mẫu phết họng. Các thử nghiệm này có độ nhạy và độ đặc hiệu cao, không thua kém nuôi cấy và đặc biệt là dễ dàng thực hiện tại các phòng khám, cho kết quả nhanh chóng chỉ trong vòng 10 phút. Điều này có ý nghĩa rất lớn trong việc giúp bác sĩ đưa ra được hướng điều trị và điều trị chính xác ngay từ đầu.

Nuôi cấy là một trong những phương pháp xác định chính xác sự tồn tại của liên cầu huyết nhóm A trong mẫu phết họng. Thông qua phương pháp này, bác sĩ sẽ đưa ra được chính xác về loại vi khuẩn đích đã định danh cùng kết quả kháng sinh đồ liên cầu nhóm A.

Trên đây là toàn bộ những thông tin cơ bản xoay quanh xét nghiệm dịch ngoáy họng mà Nhà thuốc Long Châu muốn chia sẻ đến bạn đọc trong bài viết hôm nay. Hy vọng, qua bài viết này, bạn đọc sẽ có thêm nhiều thông tin hữu ích và hiểu rõ hơn về kỹ thuật này. Cảm ơn bạn đã luôn tin tưởng và dõi theo Nhà thuốc Long Châu.