Những năm gần đây, bệnh viêm não - viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu gây ra liên tục được ghi nhận ở nhiều địa phương trên cả nước, tập trung chủ yếu ở trẻ em. Thực tế này khiến các bậc phụ huynh rất quan tâm đến tiêm vắc xin phòng bệnh viêm màng não mô cầu cho trẻ. Các thắc mắc thường gặp là bệnh viêm màng não do não mô cầu là gì, nguy hiểm như thế nào, tiêm vắc xin phòng viêm màng não ở đâu, giá bao nhiêu, khi nào con mình có thể tiêm được...
Bệnh viêm màng não do não mô cầu là gì?
Như tên gọi, bệnh này do vi khuẩn não mô cầu gây ra. Khi xâm nhập vào cơ thể, vi khuẩn não mô cầu có thế gây viêm não hoặc viêm màng não hoặc cả hai. Vì vậy bệnh có tên gọi khác là viêm màng não do não mô cầu.
Vi khuẩn não mô cầu
Viêm màng não do não mô cầu là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, diễn biến nhanh trong vòng 24 giờ với các biểu hiện như sốt cao, đau đầu, nôn ói, chóng mặt, hôn mê. Hai bệnh cảnh thường gặp là viêm màng não và nhiễm trùng huyết với các dấu hiệu:
Viêm màng não do não mô cầu
- Sốt cao đột ngột 39-40 độ C
- Đau đầu dữ dội (trẻ quấy khóc rất nhiều).
- Nôn và buồn nôn (trẻ kém ăn, bỏ ăn, bỏ bú, người mệt mỏi, lừ đừ)
- Dấu hiệu cổ cứng đặc trưng cho tình trạng viêm màng não (do bác sĩ khám và xác định). Trẻ dưới 1 tuổi có thể thấy thóp phồng lên bất thường.
Nhiễm trùng huyết do não mô cầu
- Sốt cao 39-40 độ C, ớn lạnh, rét run, đau đầu, nôn ói, đau khớp, đau cơ đặc biệt đau nhiều ở sống lưng và hai chân..
- Khoảng 75% trường hợp bệnh nhân có xuất hiện nốt tử ban trong vòng một hai ngày sau sốt (nốt tử ban là nốt có màu đỏ hoặc tím thẫm, kích thước có thể 1-2 mm đến vài cm, có khi hoại tử vùng trung tâm. Nốt tử ban có thể ở khắp người nhưng tập trung chủ yếu ở nách, hông, quanh các khớp như khuỷu, gối, cổ chân. Đôi khi nốt tử ban có dạng bóng nước hoặc lan rộng ra)
Ai cũng có thể mắc bệnh viêm màng não mô cầu tuy nhiên người dưới 30 tuổi đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Bệnh rất nguy hiểm, diễn tiến của bệnh rất nhanh, có thể gây tử vong trong vòng 24 giờ nếu không được điều trị tích cực. Trong khi đó, bệnh lây qua đường hô hấp nên khả năng lây nhiễm khi tiếp xúc với người bệnh là rất lớn, đồng thời bệnh có nguy cơ phát triển thành ổ dịch nếu không có biện pháp khống chế kịp thời. Do vậy, cách tốt nhất giúp phòng bệnh vẫn là tiêm ngừa vắc xin viêm não mô cầu.
Vai trò của tiêm phòng vắc xin viêm màng não mô cầu
Vắc-xin chủng ngừa não mô cầu chứa các kháng nguyên nhằm kích thích cơ thể tạo kháng thể chống lại vi khuẩn gây bệnh. Hiệu quả bảo vệ của vắc-xin phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu lên đến 90%.
Đến thời điểm này, vi khuẩn não mô cầu được phát hiện có 12 chủng, nhưng ở Việt Nam nguy hiểm và phổ biến nhất là 5 chủng A, B, C, Y, W135. Do đó, nên tiêm vắc xin phòng não mô cầu nhóm A, C, Y, W kết hợp não mô cầu nhóm BC hoặc tiêm vắc xin phòng não mô cầu nhóm A, C, Y, W kết hợp não mô cầu nhóm B để bảo vệ trẻ khỏi 5 nhóm huyết thanh nguy hiểm A, B, C, Y, W135 gây bệnh viêm màng não mô cầu.
Lịch tiêm ngừa viêm não mô cầu?
Hiện nay vắc xin ngừa viêm màng não mô cầu là vắc xin dịch vụ chứ chưa được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng. Do vậy tỷ lệ tiêm ngừa vắc xin này chưa cao. Trong khi đó, không cần phải nằm trong khu vực có dịch bệnh, người dân đặc biệt là trẻ nhỏ có thể mắc bệnh bất cứ lúc nào.
Vì vậy, bên cạnh việc giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ và giữ vệ sinh nơi sinh sống thì chủng ngừa viêm màng não mô cầu bằng vắc xin là cách giúp trẻ phòng tránh bệnh tốt nhất. Thời điểm tiêm như sau:
- Vắc xin phòng viêm màng não mô cầu A, C, Y, W-135 phòng ngừa bệnh não mô cầu do tuýp A, C, Y, W-135: Đối với trẻ từ 9 tháng tuổi đến 23 tháng tuổi, tiêm 2 mũi cách nhau 3 tháng. Trẻ từ 2 tuổi và người lớn 55 tuổi tiêm 1 mũi.
- Vắc-xin viêm màng não mô cầu BC - phòng ngừa bệnh não mô cầu do tuýp B và tuýp C: tiêm cho trẻ từ 6 tháng trở lên. Bé cần tiêm 2 mũi, mũi 2 cách mũi tiêm đầu là 6 - 8 tuần.
- Vắc - xin phòng viêm màng não mô cầu tuýp B - Phòng ngừa bệnh não mô cầu do tuýp B: Tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi trẻ lên đến người lớn 50 tuổi. Trẻ từ 2 tháng tuổi - 2 tuổi tiêm 2 mũi cơ bản, và sau đó tiêm 1 mũi nhắc lại. Trẻ từ 2 tuổi đến người lớn 50 tuổi chỉ cần tiêm 2 mũi..
Tiêm viêm màng não mô cầu ở đâu? Giá vắc xin bao nhiêu?
Hiện Hệ thống Tiêm chủng VNVC có vắc xin ngừa viêm màng não mô cầu. Cha mẹ có thể đăng ký tiêm vắc xin theo gói cho bé hoặc tiêm lẻ bất kỳ vắc xin nào, bao gồm vắc xin ngừa viêm màng não mô cầu AB, BC.
Quý vị phụ huynh có thể đăng ký tiêm hoặc đặt giữ vắc xin cho bé (tránh tình trạng hết vắc xin khi bé cần) tại đây hoặc gọi đến tổng đài 028.7102.6595.